2 روش اصلی سنگ شکن کلیه که پزشکان برای از بین بردن سنگ کلیه از آن ها استفاده می کنند.

استفاده از سنگ شکن یکی از رایج ترین روش ها برای درمان سنگ کلیه است که در آن از تکنیک های مختلفی برای شکستن سنگ کلیه استفاده می شود. ما در این مقاله جیم جو سعی داریم درباره نحوه شکستن سنگ کلیه با روش سنگ شکن کلیه و انواع تکنیک های مورد استفاده در این روش و مزایا و عوارض آن بحث کنیم. اما قبل از پرداختن به این موضوعات لازم است توضیح مختصری درباره سنگ کلیه بدهیم:

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه، کریستال های هستند که در اثر افزایش غلظت مواد و املاح معدنی و نمک ها در ادرار و تجمع آن ها در کلیه و مثانه شکل می گیرند.

روش های درمان سنگ کلیه کدامند؟

سنگ های کلیوی با روش های زیر قابل درمان هستند:

• روش جراحی باز
• روش لاپاراسکوپی
• سنگ شکن کلیه

سنگ شکن کلیه چیست؟

سنگ شکن یک روش غیر تهاجمی است که در آن با تکنیک ها و دستگاه مختلفی می توان سنگ کلیه را خرد کرد. در این روش سنگ خرد شده یا از طریق ادرار دفع خواهد شد و یا آن را جمع آوری و از بدن خارج می کنند.

چه زمانی نیاز به سنگ شکن کلیه است؟

اگر اندازه سنگ کلیه کوچک و ریز باشد می توان به راحتی با مصرف مایعات از طریق ادرار آن را دفع کرد. اما سنگ بزرگ باشد، به طور طبیعی از بدن خارج نمی شود و زمانی که همراه با علائمی مانند درد، خونریزی، عفونت باشد و یا در موقعیت نامناسب قرار گرفته باشد، باید برای درمان از روش سنگ شکن استفاده کرد.

انواع روش های سنگ شکن کلیه

پزشک با سنگ شکن برون اندامی و سنگ شکن درون اندامی می تواند سنگ کلیه را از بین ببرد:

سنگ شکن برون اندامی (ESWL)

این روش یک روش غیر تهاجمی است که پزشک در آن سنگ های کلیوی را با کمک امواج صوتی به قطعات ریزی تبدیل خواهد.

در سنگ شکن برون اندامی، قبل از شروع هر کاری باید یک ژل مخصوص را برروی کمر یا پهلوی بیمار مالید و بعد از آن دستگاه سنگ شکن کلیه را بر روی محل ژل قرار داد. این دستگاه با ارسال امواج صوتی به سمت سنگ کلیه، آن را می شکند.

در این روش سنگ های کلیه به صورت مرحله ای خرد می شوند و در نهایت از طریق ادرار از بدن خارجی می شوند.

سنگ شکن درون اندامی

در سنگ شکن درون اندامی می توان با کمک چند روش مختلف، سنگ کلیه را خرد کرد، در ادامه به این روش ها می پردازیم:

روش یورتروسکوپی

در این روش دستگاه یورتروسکوپی از طریق مجرای ادراری وارد کلیه می شود و با کمک لیزر نوری می تواند سنگ کلیه را خرد کند، پزشک برای خارج شدن راحت سنگ های کلیه از طریق ادرار، می تواند یک لوله استنت در محل حالب قرار دهد. این لوله بعد از یک هفته تا ده روز باید برداشته شود.

سنگ شکن با روش RIRS

در این روش نیز مانند روش یورتروسکوپی، دستگاه آندوسکوپی از طریق مجرای ادراری وارد کلیه می شود و سنگ کلیه را با کمک لیزر می شکند. قطعات خرد شده سنگ نیز از طریق ادرار دفع می شوند.

بیشتر بخوانید 👈 عمل RIRS چیست؟

سنگ شکن کلیه از طریق پوست یا PCNL

از طریق پوست و با ایجاد یک برش بسیار کوچک در قسمت پهلوی بیمار می توان به محل سنگ کلیه دسترسی پیدا کرد. دستگاه نفروسکوپ که دارای یک دوربین برای ارسال تصاویر بر روی مانیتور است، از طریق این برش کوچک وارد کلیه می شود.

پزشک با کمک دوربین متصل به دستگاه، محل دقیق سنگ کلیه را مشخص می کند، در این حالت سنگ به دو روش برداشته می شود؛ اگر سنگ بدون شکستن از طریق لوله نفروسکوپ خارج شود به آن نفرولیتوتومی گفته می شود اما اگر سنگ را قبل از خارچیج کردن با کمک لیزر یا امواج صوتی بشکنند، به آن نفرولیتوتریپسی می گویند.

بیشتر بخوانید 👈 عمل PCNL چیست؟

مراقبت های بعد از سنگ شکن کلیه کدامند؟

بعد از انجام سنگ شکن بیمار باید برای بهبودی سریع خود، نکات زیر را به خوبی رعایت کند:

• بیمار باید بعد از عمل استراحت کافی داشته باشد و از تحرک زیاد و انجام فعالیت های سنگین تا چند روز خودداری کرد.
• مصرف آب و مایعات فراوان بعد از شکستن سنگ کلیه به خارج شدن قطعات خرد شده سنگ کمک زیادی خواهد کرد. باید در طول روز حداقل 8 لیوان آب مصرف کرد.
• مصرف دارو برای کاهش درد، جلوگیری از بروز عفونت و بهبود سریع بیمار بعد از انجام سنگ شکن کلیه الزامی است.
• در صورت برش در محل سنگ کلیه باید به خوبی از جای برش مراقبت کرد تا از بروز درد، تورم و التهاب پیشگیری کرد.
• در صورت بروز مشکلات ادراری مانند اختلال در دفع ادرار، وجود خون در ادرار، سوزش در هنگام دفع ادرار باید فورا به پزشک مراجعه کرد.

مزایای سنگ شکن کلیه

استفاده از سنگ شکن برای دفع و خرد کردن سنگ کلیه دارای مزیت هایی است در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد:

• کاهش درد
• کاهش خطر بروز عفونت
• کوتاه بودن مدت زمان عمل و بستری شدن
• کوتاه بوده دوره بهبودی
• روش غیر تهاجمی
• کاهش خطر تشکیل مجدد سنگ کلیه

عوارض سنگ شکن کلیه

این روش نیز مانند دیگر هر روش دیگر ممکن است دارای عوارض احتمالی باشد. در صورتی که پزشک بی تجربه و غیر متخصص عمل سنگ شکن را انجام دهد و یا مراقبت های لازم بعد از عمل به خوبی توسط بیمار رعایت نشوند، احتمال بروز عوارض زیر بیشتر می شود:

• بروز درد و ناراحتی
• ایجاد عفونت در سیستم ادراری
• خونریزی در محل خرد شدن سنگ کلیه
• آسیب وارد شدن به مجاری ادراری
• تشکیل مجدد سنگ کلیه
• افت فشار خون

خلاصه

1. سنگ شکن برای از بین بردن سنگ های بزرگی که نمی توانند از طریق مجرای ادراری و ادرار دفع شوند، مناسب است.
2. سنگ شکن برون اندامی و سنگ شکن درون اندامی از طریق پوست، یورتروسکوپی، اندوسکوپی از جمله روش های سنگ شکن کلیه هستند.
3. برای بهبودی سریع و دفع آسان قطعات خرد شده سنگ کلیه باید مراقبت های لازم را به خوبی رعایت کرد.

منبع : سایت دکتر سعید صادق زاده – متخصص ارولوژی