سنگ کلیه چیست؟ راه های پیشگیری از تشکیل سنگ در کلیه

ساختار کلیه‌ ها به‌صورت دو اندام لوبیایی شکل است که اندازه هر کدام از آن ها به اندازه یک مشت بوده و در دو طرف ستون فقرات، در انتهای قفسه سینه، قرار دارند. کلیه ها از حیاتی ترین اندام های بدن هستند که نقش دفع مواد زائد، حفظ تعادل الکترولیت‌ها و تولید هورمون های مهمی را بر عهده دارند. یک کلیه سالم در هر دقیقه حدود نصف استکان خون را تصفیه می‌کند و مواد زائد و آب اضافی را برای ساخت ادرار به‌کار می‌گیرد. برخی مواقع ممکن است کلیه در شرایطی قرار بگیرد و این شرایط باعث تشکیل سنگ کلیه می شود.

در ادامه این مقاله از جیم جو درباره سنگ های کلیوی، دلایل به وجود آمدن و راه های پیشگیری از آن‌ها بحث خواهیم کرد.

سنگ کلیه چیست؟

یک جسم جامد فشرده ای است که از تجمع مواد شیمیایی موجود در ادرار به وجود می آید، این سنگ در کلیه شکل می گیرند و می تواند به سایر بخش های مجاری ادراری حرکت کند. اندازه سنگ های کلیوی متفاوت است و از یک نقطه کوچک شروع می شود و در برخی از موارد به چند اینچ نیز می رسد.

سنگ کلیه چگونه تشکیل می شود؟

سنگ های کلیوی زمانی به وجود می آیند که مقدار مواد معدنی مانند، کلسیم، اگزالات، اورات، سیستین، گزانتین و فسفات در ادرار بیشتر از حد طبیعی باشند. با تجمع این مواد زائد در کلیه، سنگ تشکیل می شود.

بیشتر بخوانید 👈 بیماری واریکوسل در مردان

علائم سنگ کلیه کدامند؟

شایع ترین علامت سنگ های کلیه درد شدید در دو طرف شکم و پهلو است، البته سنگ ها تا زمانی که ثابت باشند، هیچ گونه علائم و دردی ندارند و در صورت حرکت به سایر بخش های مجاری ادراری علائم آن نمایان می شوند.

هر چه این سنگ بزرگتر باشد، درد ناشی از آن شدیدتر است، در کنار درد، علائمی دیگر نیز در فرد مشاهده می شود مانند:

• حالت تهوع و استفراغ
• تب و لرز در صورت بروز عفونت
• وجود خون در ادرار
• تکرر ادرار
• کم شدن حجم ادرار
• تغییر رنگ در ادرار( صورتی، قرمز و قهوه ای)
• ادرار با بوی بد
• احساس نیاز بیش از حد به دفع ادرار

دلایل به وجود آمدن سنگ در کلیه

 همانطور که گفتیم؛ سنگ های کلیوی با تجمع مواد زائد در کلیه شکل می گیرند اما عوامل دیگری نیز در به وجود آمدن این بیماری نقش دارند که عبارتند از:

رژیم غذایی نامناسب

رژیم های غذایی با پروتئین بالا، سدیم و قند زیاد، ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سنگ های کلیه را افزایش دهد.

سابقه خانوادگی یا شخصی

سابقه خانوادگی، در تشکیل سنگ های کلیوی تاثیر دارد، همچنین اگر فردی قبلاً یک یا چند سنگ داشته، در معرض خطر ابتلا مجدد قرار می گیرد.

کم آب شدن بدن

کم آبی در بدن باعث کاهش حجم ادرار، غلیظ شدن آن و بالا رفتن سطح مواد زائد در کلیه می شود، این شرایط در نهایت منجر به تشکیل سنگ خواهد شد.

چاقی و اضافه وزن

چاقی و افزایش شاخص توده بدنی در افراد چاق در تشکیل سنگ های کلیوی تاثیر گذار است.

مشکلات گوارشی

به دلیل وجود برخی از مشکلات گوارشی احتمال جذب و بالا رفتن مواد معدنی بیش از حد مجاز وجود دارد، این مشکلات نیز می توانند در به وجود آمدن سنگ کلیه موثر باشند.

مصرف برخی از داروها

مصرف خودسرانه برخی از داروها مانند مکمل های غذایی باعث افزایش برخی از مواد معدنی در بدن می شود، بنابراین باید برای مصرف این نوع داروها با پزشک مشورت کرد.

برخی از بیماری ها

رشد غده های پاراتیروئید به صورت غیر عادی، می تواند در تشکیل سنگ نقش داشته باشد.

نحوه تشخیص سنگ های کلیوی

پزشک برای تشخیص سنگ های کلیه می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:

• بررسی سوابق پزشکی و خانوادگی بیمار
• بررسی رژیم غذایی و عادات غذایی بیمار
• انجام آزمایش ادرار
• تشخیص سنگ با آزمایش خون
• بررسی تشکیل سنگ با تصویربرداری

درمان سنگ های کلیوی

برای از بین بردن سنگ های کلیه باید بر حسب اندازه آن عمل کرد. برخی از درمان های سنگ های کلیوی عبارتند از:

• سنگ های ریز با مصرف مایعات فراوان از بدن دفع می شوند.
• برخی داروها با شل کردن عضلات مجرای ادرار به خروج سریع‌تر و با درد کم‌تر سنگ کمک می‌کنند.
• خرد کردن و شکستن سنگ های کلیوی با دستگاه امواج صوتی برای سنگ های استفاده می شود که با دارو و مصرف مایعات از بدن خارج نمی شود. در این روش سنگ خرد شدن از طریق ادرار از بدن خارج می شود.
• برای از بین بردن سنگ های کلیه می‌توان روش‌ جراحی استفاده کرد، به این صورت که با ایجاد برش کوچکی در پوست قسمت پهلو، می‌توان به محل قرارگیری سنگ کلیه دسترسی پیدا کرد.
• استفاده از اندوسکوپی و وارد کردن لوله بسیار نازک از طریق مجرای ادراری به داخل کلیه برای پیدا کردن محل دقیق سنگ و شکستن آن توسط ابزار ویژه از دیگر روش‌های درمانی سنگ های کلیوی است.
• جراحی غده پاراتیروئید زمانی که علت ایجاد سنگ، پرکاری این غده باشد نیز در درمان سنگ ها موثر است.

بیشتر بخوانید 👈 جراحی سنگ کلیه

پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه

برای جلوگیری از به وجود آمدن سنگ های کلیوی باید موارد زیر را به خوبی رعایت کند:

• برای کاهش خطر تشکیل سنگ، فرد می تواند روزانه حداقل 12 لیوان مایعات بنوشد.
• کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از کم آبی بدن توصیه می شود.
• محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات برای جلوگیری از افزایش آن در بدن موثر است.
• باید از مصرف نوشیدنی های گازدار تا حد ممکن پرهیز کرد.
• برای جلوگیری از تشکیل سنگ، کاهش مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای و قهوه توصیه می شود.

خلاصه

سنگ های کلیوی با افزایش مواد زائد در ادرار و تجمع آن ها در کلیه تشکیل می‌شوند؛ البته می توان با رعایت نکاتی مانند افزایش مصرف آب و مایعات یا کاهش مصرف نمک، مواد غذایی حاوی اگزالات، نوشیدنی های کافئین دار و گازدار، از به وجود آمدن سنگ های کلیه پیشگیری کرد.

منبع : https://www.drsadeghzade.com/